2022
“Waarom zijn wij hier alleen”, vroegen de twee klokkenluiders in Giethoorn zich op 4 mei 2019 voor de zoveelste keer af. Drie jaar later is de officiële herdenking terug van heel lang weggeweest met voor het eerst een stille tocht naar het gloednieuwe monument op de begraafplaats.
De twee klokkenluiders van de protestantse kerk in Noord en een lid van de doopsgezinde kerk in Zuid hebben in 2019 het initiatief genomen om de dodenherdenking terug te laten keren in Giethoorn.
De belangstelling voor een officiële herdenking op 4 mei is groot, zo bleek uit een peiling door de vereniging voor dorpsbelangen onder inwoners van Giethoorn en Dwarsgracht. De enquête heeft bovendien duidelijk gemaakt dat de begraafplaats naast de protestantse kerk als meeste geschikte locatie wordt gezien.
Herdenking 2022
Een groep vrijwilligers vanuit verschillende organisaties heeft als Gieters 4 mei-comité de gezamenlijke herdenking opgepakt. In 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar vrijheid vierde, zou de officiële herdenking terugkeren in Giethoorn. Vanwege Corona is dat destijds helaas niet doorgegaan.
Vorig jaar is een voorzichtige eerste stap gezet en met een kranslegging zonder publiek stilgestaan bij het overlijden van Jacob Broer, Henri Dijksma, Roelof Drost, Wicher Groen, Klaas Petter, Jan Smit en Frederick Crambo.
In de tussentijd is ook de ontwikkeling van het monument gestart, een kunstwerk van de in Giethoorn wonende kunstenares Hariëtte Verleun. ’t Gieters Belang heeft dit financieel mogelijk gemaakt door Koppengeld beschikbaar te stellen, aangevuld met een extra bijdrage van gemeente Steenwijkerland.
Na twee jaar corona-vertraging is woensdag 4 mei a.s. de eerste officiële herdenking in Giethoorn. Deze begint om 19.05 uur met een stille tocht vanaf De Buuzepolle naar het nieuwe monument op de begraafplaats bij de PKN-kerk aan de Beulakerweg. Verzamelen voor de stille tocht tussen 18.45 en 19.00 uur.
Bij het monument op de begraafplaats is een kranslegging, gevolgd door de Last Post en 2 minuten stilte. Na het Wilhelmus lezen kinderen uit groep 8 van basisschool De Punter een gedicht voor en vertelt Femmie Woltman over de oorlogsgraven op de begraafplaats. Tot slot worden tijdens een defilé bloemen gelegd bij het monument en de oorlogsgraven.
Gedichten groep acht op 4 mei 2022
Sophie
Tijdens de dodenherdenking, denk ik terug aan alle oorlogen.
Ik hoor vogeltjes en huilende mensen, tijdens de dodenherdenking.
Een hoop huilende mensen.
Al die slachtoffers, niemand verdiende het.
Tijdens de dodenherdenking.
Ik denk aan die verschikkelijke oorlogen.
Noa
2 minuten stilte…
Om de slachtoffers te herdenken die voor vrede hebben gevochten.
Mensen huilen.
2 minuten stilte…
Iedereen is stil en rustig in respect voor de slachtoffers
Niemand wil dit ooit meemaken.
2 minuten stilte…
Om de mensen te herdenken die voor vrede hebben gevochten.
Viyola
Op het kerkhof in Giethoorn.
Lopend langs de grafstenen denk ik aan alle slachtoffers.
Vogels fluiten en voor de rest is alles en iedereen doodstil.
Mensen huilen in zichzelf.
Ik hoop dat er nooit meer oorlog is.
Op het kerkhof in Giethoorn.
Lopend langs de grafstenen denk ik aan alle slachtoffers.
Speech Gerrit Kiekebos
Een paar jaar terug zijn een aantal mensen van diverse organisaties bij elkaar gekomen om na 75 jaar een monument in het dorp te realiseren. Door corona liep het echter anders dan verwacht…
Vorig jaar zijn we opnieuw opgestart met het realiseren van het monument en deze herdenking. Hartverwarmend is de medewerking van zowel particulieren als organisaties, bedrijven, kerken en de gemeente Steenwijkerland om dit te kunnen realiseren.
“Bewust van verleden, wijzer in het heden”.
Afgelopen maanden heeft ons echter laten zien dat er maar weinig geleerd is uit het verleden. Er is een vreselijke oorlog in Oekraïne aan de gang…
“Oorlog kan mensen een heel leven tekenen”.
Dat blijkt uit het interview dat Jan Kleene had met Hennie Schreur.
Ze vertelde het volgende:
In de oorlogsjaren ben ik de meeste jaren in dienst geweest van dominee Mulder van de Doopsgezinde kerk in Giethoorn. In deze baan werd mij menigmaal het zwijgen opgelegd vanwege de Joodse onderduikers die in de pastorie werden ondergebracht. In vier jaar tijd zijn er zeker zes personen ondergedoken en die hebben in het geheim angstige jaren doorgemaakt. In het begin wist ik niet in welke doodsangst deze mensen leefden. Maar al snel ontdekte ik hoe het werkelijk was. Wanneer er een razzia was moesten de onderduikers zich snel verstoppen onder een luik in de vloer. De Duitse soldaten zetten hun geweren tussen de deuren, gingen naar binnen en doorzochten het hele huis… Behalve de ruimtes onder de vloer.
Tot zover de woorden van Hennie Schreur.
Dit verhaal heeft Hennie in haar leven tot op het laatst heel vaak vertelt. Vooral over het verplicht zwijgen en de angst. Ze mocht het als 15-jarig meisje ook aan haar ouders thuis niet vertellen. Haar vader kwam er pas achter toe ze hardop droomde. Hij vroeg haar de volgende dag wat er toch aan de hand was…
Op het monument staat het volgende gedicht geschreven:
Gebogen, maar ongebroken
verborg het riet, vervolgden en verzet
Hier wakend
als steen in de stroom voor durende vrede
1940-1945
Door: Harriet Verleun, Roger Sorel en Kees Blokland
Het monument is ontworpen en gemaakt, speciaal voor Giethoorn,
door Harriët Verleun uit Giethoorn.
Op de begraafplaats in Giethoorn zijn er tijdens het defilé, bloemen gelegd bij het monument, diverse oorlogsslachtoffers en het Indië monument.